Koning Christus Dierbaar volgen

Vierde Woord ter bemoediging

Afgelopen zondag vierden wij de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Een soort Oudjaar dus.
Wie wilde, kon in ’s-Hertogenbosch al oliebollen eten want een oliebollenkraam staat voor de Sint Jan. Met het hoogfeest van Christus Koning hebben wij de kern van ons geloof gevierd. Christus is onze koning. Hij draagt onze goede aarde. Maar ook ons eigen leven rust in zijn hand. Het is goed om stil te staan bij de contouren van het koningschap van onze Heer. Wat betekent het koningschap van Christus voor mijn alledaagse leven?

Koning Christus: dienaar en vredevorst

In onze dagen zijn er nog maar weinig koningen. In democratische landen, als Nederland, hebben aanwezige koningen primair een ceremoniële rol. De koning symboliseert de eenheid van het land en geldt als een verbindende figuur binnen een veelkleurige samenleving. Dat is wel eens anders geweest. Wij kennen allemaal de verhalen over koningen met grote legers. Koningen als mannen die met geweld hun wil opleggen.
In de geschiedenis van Israël zijn er ook koningen. Wij kennen allemaal de namen van Saul, David en Salomo. De Heilige Schrift geeft een vrij realistisch beeld van hen en hun duistere kanten worden niet verzwegen. Zo wordt koning Saul beschreven als jaloers en is koning David een man van overspel en moord. De wijze koning Salomo blijkt ook afgoden te vereren. Israëls koningen falen dus regelmatig. Het zijn herders die als herders tekortschieten.
In de dagen van Jezus is het Heilig Land bezet door de Romeinen. Met veel geweld heeft Rome een groot rijk tot stand gebracht. De Joden hebben hun onafhankelijkheid verloren. Tegen die achtergrond schetst het Nieuwe Testament ons een andere koning. Koning Jezus. Niet als een man van geweld maar als een dienaar, ten einde toe. Jezus wordt als koning voor de rechterstoel van Pilatus gebracht. Maar zijn koningschap is niet van deze wereld. Anders zou Jezus zich niet zonder slag of stoot hebben laten arresteren. Zijn leerlingen zouden dan alssoldaten voor hem hebben gevochten. Maar de koninklijke weg die Jezus gaat, is principieel geweldloos. Hij neemt geen leven van anderen maar zal uiteindelijk zijn leven geven. Voor armen en zieken; voor mensen die geen helper hebben en schuld dragen. Hij is een herder die zijn leven geeft voor zijn schapen. Hij realiseert vrede en verzoening.

Solidaire koning

Veel mensen leven in een tijd van pijn en verdriet. Wij denken aan mensen die door het coronavirus een dierbare hebben verloren of zelf ernstig ziek zijn geworden. Maar ook aan mensen die extra eenzaam zijn. Niet weinigen zijn onzeker over de toekomst. Blijft hun baan behouden of zal het bedrijf de crisis overleven? Elders in de wereld lijden tallozen door honger en oorlogsgeweld. Als wij in deze situatie nadenken over het koningschap van Christus moeten wij in de diepte kijken. Juist daar heeft de Heer ons immers opgezocht, in de diepte van het bestaan. Om alles met ons te delen en solidair te zijn in ons verdriet, in onze eenzaamheid en angst, solidair tot in de dood. Als christenen zijn wij geroepen om die solidariteit vandaag zichtbaar te maken.
Wat is de kracht van waaruit Jezus leeft? Vanuit welke bron put Hij? Zijn bron vormt God die Hij vaak aanspreekt als zijn Vader. Het gebed, het voortdurend zoeken van de Vader, geeft Jezus de kracht om zijn koninklijke weg te gaan. Op het kruis bidt Koning Christus: Vader, in uw handen beveel ik mijn geest. Zo is Hij teruggekeerd naar zijn Vader.

Daden van humaniteit

Afgelopen zondag klonk in de liturgie een ernstig Evangelie. In Matteüs 25 wordt immers het leven van mensen gewogen. Wij ontmoeten Koning Christus als rechter. En Hij maakt een onderscheid tussen schapen en bokken. De criteria voor het oordeel van de Heer zijn kleine daden van menselijkheid. In het Evangelie gaat het om tekenen van humaniteit. Om het geven van water en brood; om het kleden van naakten; om het bezoeken van zieken en gevangenen en om het opvangen van vreemdelingen. Wij zijn geroepen om in het voetspoor van de Heer te leven. Gods Geest nodigt ons uit tot navolging. Wij zijn geroepen om Christus te volgen op de koninklijke weg. De weg van de dienstbaarheid en de naastenliefde. Het gaat om de koninklijke weg van de geweldloosheid en de onderlinge zorg. Zo kunnen wij metterdaad het gezag van Jezus in ons leven erkennen. Zo kunnen wij tonen dat Christus onze koning is.

Maagdenwijdingen: religieus leven midden in de samenleving

Begin deze maand mocht ik in de Sint Jan zes diakens wijden. Afgelopen zondag was er weer een wijdingsfeest in de kathedraal. Nu ontvingen twee vrouwen, Jessica van Beuningen en Petra van Esch, de maagdenwijding. De meeste katholieken zijn bekend met diaken- en priesterwijdingen. Veel minder is dat het geval met het fenomeen maagdenwijding. Toch behoort de maagdenwijding tot een van de oudste roepingen binnen onze Kerk. Al in de vroege Kerk hebben vrouwen zich zó verbonden met Christus, dat zij van een huwelijk afzagen. Een aantal van hen ontving ook een wijding. Na het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) heeft de maagdenwijding binnen de Kerk weer meer bekendheid gekregen. Wereldwijd ontvingen meer dan 5000 vrouwen deze wijding.
In onze cultuur roept deze wijding bij niet weinigen vragen op. Zoals trouwens ook de celibaatsbelofte van priesters. Wij leven immers in een samenleving met veel nadruk op lichamelijkheid en seksualiteit. Toch zijn er ook vandaag vrouwen die zich helemaal willen verbinden aan Christus en van een huwelijk afzien. Zij zien zich als bruid van Christus. Vrouwen die de maagdenwijding ontvangen moeten wij onderscheiden van religieuzen in een kloostergemeenschap. Deze vrouwen voelen zich niet geroepen tot het kloosterleven. Zij leven midden in de samenleving en willen vanuit een eigen woon- en leefsituatie dienstbaar zijn aan God en zijn Kerk. Deze roeping is overigens wel persoonlijk maar niet individualistisch. De godgewijde maagden van ons bisdom steunen elkaar en hebben een band met mij als bisschop. Samen met de andere gelovigen vormen zij het ene Lichaam van Christus.

Wijdingen op Christus Koning

Niet voor niets heb ik op het hoogfeest van Christus Koning Jessica en Petra de maagdenwijding toegediend. Want beide vrouwen krijgen door de wijding een bijzondere band met Christus als bruidegom. Ondanks alle coronabeperkingen was de maagdenwijding een feestelijk gebeuren. Ik zag twee gelukkige en diepgelovige vrouwen die na jaren van gebed en veel gesprekken deze bijzondere wijding mochten ontvangen. Jessica en Petra ontvingen veelzeggende symbolen: een sluier en een ring. De sluier kan worden gezien als een teken van toewijding aan Christus en van Zijn bescherming. En de ring als teken van het levensverbond met de Heer. Jessica en Petra ontvingen ook een getijdenboek. De beide vrouwen mogen een spiegel zijn voor ons allen. Twee biddende mensen die Christus willen dienen en vanuit Zijn vrede en solidariteit dienstbaar willen leven. Ik hoop en verwacht dat Jessica en Petra, als religieuze vrouwen midden in onze samenleving, een teken zijn van de presentie van Christus in de wereld van vandaag. Hopelijk is hun gebed vruchtbaar voor heel ons bisdom.

Mgr. dr. Gerard de Korte

De mens als baken van hoop?! Troost in taaie tijden van tegenspoed

Allerzielen vieren is dit jaar voor velen een feest van samenzijn in afwezigheid. Dit weekend vieren we Allerheiligen en maandag Allerzielen in kleine, soms besloten vieringen. Juist op de momenten dat we zichtbaar maken dat we één gemeenschap zijn met de mensen van wie we dit jaar eerder afscheid moesten nemen, moeten we genoegen nemen met digitale verbondenheid en eenheid in de Geest.

Juist de leegte stelt ons op de proef en maakt de afwezigheid van geliefden extra voelbaar. Troost is alleen mogelijk in verbinding. Verbinding vraagt om creatieve aanpassing. In tijden van tegenspoed is aanpassen vooral ook een houding van ontvankelijkheid en bereidheid om te blijven zoeken naar kiemen van hoop. Maar het is niet eenvoudig om hoopvol te blijven bij berichten over brute aanslagen op kerkgangers en een koster. Om elkaar te vinden is het in deze tijd van hernieuwde isolatie en toenemende maatschappelijke spanningen in allerlei opzichten nodig om meer moeite te doen en de rust te nemen om met bijna onmogelijke spanningen om te gaan.

De herhaling van zetten en de herinneringen aan de vele zieken en eenzamen in het voorjaar, maakt het verdriet van velen weer voelbaar. Opnieuw een tijd van onzekerheid en weinig samenzijn in de donkere dagen. Met de onmacht van het niet grootschalig kunnen vieren deze dagen, delen we ook in de pijn van mensen die een dierbare missen. Leegte kunnen we niet vullen. We kunnen de leegte samen dragen, in verbondenheid met alle mensen die meevieren via digitale verbindingen, in gebed verbonden zijn vanuit de huizen waarin we wonen.

Hoewel meestal niet gebruikelijk om in deze donkere maanden te schrijven over het licht van Pasen, doet onze situatie denken aan die van Maria van Magdala. Aan haar verscheen Jezus, maar werd niet herkend. Jezus spreekt haar aan en vraagt: ‘Waarom huil je? Wie zoek je?’ Wanneer Jezus haar bij haar naam noemt, herkent ze haar overleden leraar en vriend. Velen van ons zoeken deze weken ook tastenderwijze naar wat leven met verlies en onzekerheid aan toch hoop kan bieden. Het vervolg van het paasverhaal van Maria Magdalena geeft een richting: wanneer ze Jezus herkent en zich aan Hem vast wil klampen, maakt hij duidelijk dat Hij alleen met haar verbonden kan zijn als verrezen Mens.

Leven met verrezen mensen vraagt veel van ons als gemeenschap. Het vraagt dat we bereid zijn om in tegenstrijdige emotie over grenzen verbondenheid blijven zoeken. De verbondenheid met onze overleden geliefden is daarvan een beeld. Zoals zij onze persoonlijke levens de bakens zijn op wie wij ons richten, zo zijn de heiligen in het geloofsleven van de Kerk altijd bijzonder sprekende personen geweest. We vieren ze in één adem. Hoewel het niet altijd gemakkelijk is om door de woorden van de overlevering de persoon te doorgronden, kan in menig heiligenleven een bijzonder talent tot creatieve aanpassing in leven met afwezigheid worden ontdekt.

Het zijn vaak eenvoudige wegen die worden gewezen. Ze zijn niet gemakkelijk begaanbaar. Onze tijden zijn niet eenvoudig. Heiligen slaagden erin om bakens van hoop te blijven, zelfs als wanhoop hen overviel. Velen werden heilig ondanks zichzelf. Wij zullen in afwezigheid de verbondenheid vieren, ondanks onszelf en dank zij de inzet van vele vrijwilligers en parochianen.

Martin Claes.

Klik hier om de woorden van onze bisschop te lezen omtrent Allerheiligen/Allerzielen.

Orde in chaos… Eigentijdse Tien Geboden…

Gods geboden onderhouden is niet veel anders dan orde aanbrengen in de chaos van de wereld waarin we leven: psalm 78 en Tien Geboden, om die opdracht in de Advent waar te kunnen maken…

Psalm 78, 1b-7

Luister, mijn volk, naar wat ik leer,
hoor de woorden uit mijn mond.

Ik open mijn mond voor een wijze les,
spreek uit wat sinds lang verborgen is.
Wij hebben het gehoord, wij weten het,
onze ouders hebben het ons verteld.

Wij willen het onze kinderen niet onthouden,
wij zullen aan het komend geslacht vertellen
van de roemrijke, krachtige daden van de HEER,
van de wonderen die hij heeft gedaan.

Hij stelde een richtlijn vast voor Jakob
en kondigde in Israël een wet af.
Onze voorouders gaf hij de opdracht
die aan hun kinderen te leren.
 
Zo zou het volgende geslacht ervan weten,
en zij die nog geboren moesten worden,
zouden het weer aan hun kinderen vertellen.

Dan zouden zij op God vertrouwen,
Gods grote daden niet vergeten
en zich richten naar zijn geboden. 

Tien Geboden in eigentijdse woorden:

1. Zet je in voor de hoop waarmee de mensen om je heen hun leven proberen te leven. En als er hoop ontbreekt: wakker deze dan aan als een vlam die nooit meer dooft…
2. Zet je in voor inhoud en kwaliteit van leven, vermijd oppervlakkigheid en slaafse navolging.
3. Kijk breed, wees meerzinnig. Put uit rijke tradities. Wees in dialoog in een wereld die rijker is dan jij alleen kunt waarnemen. Gebruik hoofd – hart – handen.  
4. Klaag zo nodig de maakbaarheidsutopie aan!
5. Wees onafhankelijk. Koester dat je leeft vanuit genade. Als je (financieel) moet leven van je werk, waak dan voor verdienmodellen die een doel op zichzelf worden.
6. Leef in de verhalen van mensen die je hoort, verhalen waarvan je vertelt. Zie het licht en het wonder. Realiseer je dat jij het uithoudt daar waar de meeste mensen allang afhaken.
7. Wees trots en geniet van alle rijkdom die jou geschonken wordt. Ongeacht wat anderen daarvan vinden.
8. Verleid mensen voor de goede zaak, onophoudelijk. Leid hen van het donker naar het licht.
9. Besef dat jij met alles wat je bent aan zet bent. Speel geen rol, probeer jezelf te geven zoals een pasgeborene dat zo mooi laat zien.
10. Wees zuiver van geest.

Pastoraal werker Jack Steeghs.

Veilig bij God

Allerheiligen / Allerzielen 2020

Broeders en zusters,

Over enkele dagen vieren wij opnieuw Allerheiligen en Allerzielen. Wij naderen de maand november. Het weer is guur en de dagen worden snel korter. De vele bladeren in onze straten tonen de vergankelijkheid van de natuur. In deze coronatijd zullen de komende vieringen, met name ook Allerzielen, op een heel eigen wijze worden beleefd. Wij beseffen onze eigen kwetsbaarheid en vergankelijkheid, zeker de ouderen onder ons. Onderhuids geeft de huidige stand van zaken veel onzekerheid en moedeloosheid. Maar wij mogen ons laten inspireren door het gegeven dat wij niet de eerste christenen zijn. Wij staan op de schouders van vele generaties van gelovigen. Een lange en veelkleurige stoet van mensen is ons op de weg van Christus voorgegaan. Mensen die in kracht van Hem aan hun bestaan gestalte hebben gegeven. In kracht van de Geest maakten zij Christus zichtbaar in hun eigen leven.

Een grote menigte

Met Allerheiligen lezen wij tijdens de Eucharistie uit het laatste bijbelboek, de openbaring van de apostel Johannes (7, 2-4,9-14). Hij spreekt over de dienstknechten van God die met een zegel op hun voorhoofd worden getekend. Dat is een indrukwekkend beeld: God kent zijn mensen en heeft zorg voor hen. Zij zijn Gods eigendom. Mensen uit Israël, het volk van Gods eerste liefde, maar ook mannen en vrouwen uit alle volkeren. Johannes ziet een grote menigte die niemand tellen kan, uit alle rassen en stammen en volken en talen. Zij waren verbonden met God en instrumenten in zijn hand. Mensen die verbonden waren met Christus en hun ego steeds meer door Hem lieten vormen. Zij waren Christusdragers die de zaligsprekingen, die wij op Allerheiligen ook zullen horen (Matteüs 5,1-12a), concreet hebben geleefd.

Onbereikbaar ver?

Het gevaar bestaat dat de heiligen zo braaf en zoet worden beschreven dat wij er een beetje wee van in de maag worden. Maar ook kunnen heiligen ons zo perfect worden geschetst, dat zij onbereikbaar worden. Wij kunnen zelfs schuldgevoelens krijgen over onze eigen schamelheid en falen. Maar ik denk dat wij de heiligen dan verkeerd inschatten. De heiligen die ons zijn voorgegaan waren mensen van vlees en bloed. Juist zij beseften hun eigen kleinheid en afhankelijkheid. De apostel Paulus schrijft daar mooi over. Wat hij is, is hij door genade, door de kracht van God. Niet op eigen kracht maar in kracht van Christus kunnen wij in het voorspoor treden van hen die ons zijn voorgegaan en ons tot voorbeeld zijn in zachtmoedigheid en barmhartigheid; in de inzet voor gerechtigheid en vrede.
Mensen die zuiver zijn van hart. Op het feest van Allerheiligen mogen wij ons verbonden weten met alle heiligen die ons zijn voorgegaan als voorbeelden en voorbidders.

Dierbare gestorvenen

Met Allerzielen, de dag na Allerheiligen, staan wij stil bij onze dierbare doden. In veel parochies worden de gestorvenen van het afgelopen jaar herdacht. Wij noemen hun namen en steken kaarsen aan. Dit jaar, met alle coronabeperkingen, helaas in klein verband. Dat zal velen van ons pijn doen. Maar via livestream is een toenemend aantal parochies in staat om gelovigen de mogelijkheid te bieden de herdenkingsviering in de kerk thuis te laten volgen. Emotioneel raakt de Allerzielenviering ons diep. Zeker als de dood recent een dierbaar mens uit ons midden heeft geroofd. Wij zijn dan voorgoed getekend door verlies. Juist in deze coronatijd beseffen wij, misschien sterker dan voorheen, onze sterfelijkheid. Midden in het leven zijn wij door de dood omgeven. Wij denken aan de duizenden families die sinds maart een dierbare aan de gevolgen van het virus hebben verloren. Maar natuurlijk ook de andere dierbaren die de dood heeft geroofd. Als de dood ons nabij komt, is er intens verdriet. De dood betekent definitief loslaten en een lege plaats aan tafel. De dood van een dierbare maakt heel de toekomst duister.

Door het leven omgeven

Maar voor een christen vormt de dood niet het laatste woord. De dood kan het leven omgeven maar midden in de dood zijn wij door het Leven, door God, omgeven. Op de Paasmorgen is Christus door de dood heengegaan. Door de opstanding van zijn Zoon heeft God de macht van de dood gebroken. Pasen vormt zo voor ons een belofte. God is trouw en wij mogen leven met het perspectief eens thuis te komen bij Hem. Wij zijn geen raketten die in het heelal opbranden. Wij zijn geen eendagsvliegen die weer verdwijnen. De Schepper is ook onze Voltooier. Bij Hem zijn wij veilig.

Lastige tijd

In deze lastige tijd gedenken wij met Allerzielen onze doden. En hopelijk troosten wij de nabestaanden die door de dood van een dierbare vaak voorgoed zijn getekend. Christelijke troost heeft alles te maken met een wenkend perspectief. En dat perspectief vormt de levende God. Wij mogen geloven dat deze God mensen vasthoudt tot over de grens van dit aardse leven heen. Wij kunnen onze dierbare doden overgeven in Gods hand. In het vertrouwen dat hij hen voorgoed zal tekenen met een zegel op hun voorhoofd. Vanuit dat geloof wens ik u inspirerende vieringen met Allerheiligen en Allerzielen.

Mgr. dr. Gerard de Korte